Zoeken

In de kathedraal vierden we het hoogfeest van Sint Jozef met een mooie gezongen Mis. Wie was Jozef? Hoe kan hij ons vandaag nog inspireren?

Vorig weekend (1-3 maart) was in Heiloo het tienerweekend "Break Through". Tieners die al vaker waren geweest, hadden er echt naar uit gekeken. "Mijn dochter was al een week de dagen aan het aftellen", vertelde een ouder. Nieuwe tieners maakten ook die ervaring mee. De foto's hierbij zijn een beetje statisch, in respect voor de AVG, maar het was een heel dynamisch gebeuren.

Zondag 25 februari was ik voor de Eucharistieviering en een bezoek aan de zusters van de Voorzienigheid (en de andere zusters) in Bosbeek in Heemstede. We vierden onder meer de honderdste verjaardag van zuster Odilia Bosman. De lezingen van de H. Mis waren van de tweede Vastenzondag. Maar waarom toch vraagt God aan Abraham om het offer van zijn zoon?

Zondag 12 november vierden we in de kathedraal de Eucharistieviering die ook door KRO-NCRV werd uitgezonden. In de eerste lezing en het evangelie ging het over wijsheid. Maar wat is wijsheid?

Tijdens de gebedsdag van de Vrouwe en Moeder van alle volkeren die dit jaar in het heiligdom van O.L. Vrouw ter Nood in Heiloo werd gehouden, heb ik een lezing gegeven over Maria als Middelares. Die lezing is hieronder weer gegeven.

In het weekend van 1-2 juli zullen we - bij gelegenheid van Keti Koti - in de katholieke kerken van ons bisdom stil staan bij de afschaffing van slavernij in het koninkrijk der Nederlanden, juridisch 160 jaar geleden (1863), feitelijk pas tien jaar later, nu 150 jaar geleden. Bij deze gelegenheid zal het bekende lied van de bekeerde slavenhandelaar John Newton, "Amazing grace" gezongen worden. Slavernij, slaven houden en verhandelen, gaat in tegen de rechten van de mens.

Zondagmiddag 23 januari heb ik in de Mariakerk in Heemskerk pastoor Ruben Torres geïnstalleerd als pastoor pastoor van Wijk aan Zee, Velsen Noord, Beverwijk, Uitgeest, Castricum, Bakkum en Heemskerk: het samenwerkingsverband de heilige Familie. Met steun van de andere priesters en de diakens, het kerkbestuur en al de vrijwilligers wil hij een luisterende priester zijn, er voor God en voor de mensen zijn.

Deze zondag stond ik natuurlijk ook stil bij het gebeuren dat deze week heel Nederland schokte: het misbruik bij The Voice. In de preek (hieronder) en aan het eind van dit bericht ga ik er op in. Zondag 23 januari was ik in Ilpendam voor de viering van het Patroonsfeest (de heilige Sebastianus wordt op 20 januari gevierd maar een patroonsfeest wordt gewoonlijk verplaatst naar de zondag) en voor het uireiken van onderscheidingen.

Christus Koning is in de kathedraal altijd bijzonder feestelijk en een pontificale Mis. Het hele kathedraal koor zingt (de Mis Christus Rex van H. Andriessen onder meer), het was Wereldjongerendag en aan het begin van de Eucharistieviering werd een nieuw koorlid geïnstalleerd.

Woensdag 19 mei heb ik voor de Vriendenkring van de Kathedraal een lezing gehouden over de symbolen van de doopkapel. De lezing is te bekijken en beluisteren op kathedraal TV. Hieronder vindt U de tekst. Atti Noordhof, voorzitter van de vriendenkring, leidde de avond in en riep op om lid te worden van de vriendenkring.

Hoger onderwijs is weer een beetje open en dat betekent dat het Sint Bonfiatiusinstituut voor het eerst sinds lange tijd weer een gedeeltelijk fysieke cursusdag had. En in de kathedraal was er een "cursusdag" over het maken van content voor kathedraal TV en streamen met Roderick Vonhögen.

Maandag 19 april brachte prof. dr. Archibald van Wieringen en prof. dr. Bart Koet me een bezoek en gaven hun nieuwe bij Berne Media verschenen boek "Vragen staat vrij". Om maar met een vraag te beginnen: Wat is dit voor een boek?

Bij de feestelijke hoogmis van Pasen zong een kwartet van het kathedrale koor en waren seminaristen aanwezig om te dienen. De overleden pastoor Piet Hoogenboom werd herdacht. De Mis met de fraaie zang is te zien en te beluisteren op kathedraal TV. Christus is verrezen! Maar maakt het nu echt uit of je gelooft dat dit werkelijk is gebeurd?

Op zondag 7 maart, de derde zondag van de Veertigdagentijd is de nieuwe kerk van de sint Bonifatiusparochie in Almere ingezegend en in gebruik genomen. Later, als we weer met velen mogen zijn, zal de kerk geconsacreerd worden, maar dit was nu al een feestelijk gebeuren.

Op de derde zondag vierden we in de kathedraal de zondag van het "Woord van God". Ook werd aandacht besteed aan de Bidweek voor de eenheid van de christenen en het van kracht worden van het VN verdrag tegen Kernwapens.En we hoorde de oproep van Jezus en Jona: "Bekeert u". Maar zo'n kritisch geluid is best moeilijk. Want hoe wordt het opgepakt?

Op de vierde zondag van de Advent was ik in de Vredeskerk. Het is de zondag waarop we de boodschap van de engel aan Maria horen (Lc. 1, 26-38).Met maria die haar kind verwacht zien we uit naar het Kerstmis. Of wordt je hart misschien door andere dingen in beslag genomen?

Zaterdag 5 september werd het nieuwe studiejaar van het Sint Bonifatiusinstituut geopend met de Eucharistieviering in de kapel van de Tiltenberg, door de helft van de studenten gevolgd in de aula. Want de studenten komen wel weer fysiek bij elkaar maar met toepassing van alle Corona-maatregelen.En er is een nieuwe spirituaal begonnen.

De eerste zaterdagconferentie Mariologie ging vandaag over ‘Maria in de Heilige Schrift’. In een online conferentie op YouTube ben ik begonnen in het Oude Testament, werkend naar het Nieuwe Testament, om te zien wie Maria is en wat haar rol is in Gods plan.

Op de tweede zondag van de veertigdagentijd was ik in Wervershoof voor de Eucharistieviering en ontmoeting met de parochianen. De mooie H. Werenfriduskerk bezit een engel die bij het sacramentsaltaar staat opgesteld en de tekst draagt: "Bonum est nos hic esse": Het is goed dat wij hier zijn. Die tekst komt precies uit het evangelie van deze dag (Mt. 17, 1-9).

Dinsdag 3 december was ik in Naarden waar de catechese van de Neocatechumenale Weg wordt gegeven en we de viering van de overrreiking van de bijbel hebben gevierd.

Zondag 17 november was ik in Anna Paulowna waar de O.L. Vrouw Presentatie parochie 150 jaar bestond. Eerst was er natuurlijk een feestelijke Eucharistieviering in de kerk, daarna werd het feest voortgezet in het "Wapen van Holland" dat tegenover de kerk ligt.

Regelmatig komt het in reacties en discussie op Facebook naar voren: de plaats van vrouwen in de kerk. Kan de kerk daar niet iets in veranderen en vrouwen tenminste tot diaken wijden? Deze zomer zag lk wat dit betreft een interessante afbeelding in het museum van La Grande Chartreuse.

Op de vijfde zondag van Pasen (19 mei) was ik voor de H. Mis in de kathedrale basiliek van Sint Bavo in Haarlem. Daar is in deze maanden iedere middag de "klim naar het licht" mogelijk: een tocht door koepel en gewelven naar de torens die tijdelijk met elkaar verbonden zijn door een loopbrug en een prachtig uitzicht geven. Dat trekt veel bezoekers...

In het bisdom Haarlem-Amsterdam zijn we bezig met het opzetten van een Missionary School. Jongeren krijgen daar een training in leiderschap, in geloof en het opzetten van missionaire projecten voor jongeren. Stage in parochies hoort daarbij. Hoe ziet het programma eruit en hoe kunnen jongeren zich aanmelden?

In het weekend van 16-17 februari was in Uithoorn een flinke groep Italiaanse jongeren aanwezig die op straat evangelisatie hebben gedaan en mensen hebben uitgenodigd voor de catechese van de parochie. In de Eucharistieviering op zondag hebben zij met andere jongeren van de Neocatechumenale Weg gezongen en er een feestelijke viering van gemaakt.

Woensdag 23 januari heb ik de catechese gehouden voor de Nederlandse jongeren. Hieronder is die tekst na te lezen.

Vrijdagavond 26 oktober was ik in de Apostelkerk in Beverwijk voor de Lourdesnoveen met lichtprocessie. In de kerk is voor de tijd van deze noveen een fraaie Lourdesgrot gebouwd.

Maandagavond 15 oktober was ik op bezoek in het Redemptoris Mater seminarie om de staf en seminaristen te ontmoeten en met hen de Eucharistie te vieren. Maar eerst zijn we naar de Led-verlchting en de zonnepanelen gaan kijken...

Meestal ben ik eind augustus wel een keer in Banneux te vinden wanneer daar één van de bedevaarten vanuit ons bisdom is. Zondag 26 augustus was het zover. In Banneux wordt Maria als Maagd der armen vereerd. Het is een mooie plaats en je kunt heerlijk ronddwalen over het bedevaartterrein met de vele kapellen. Maar waarom is Maria er daar voor de armen? Wie zijn die armen?

Vorig jaar bestond het Redemptoris Mater seminarie in Nieuwe Niedorp 25 jaar. Ook het Redemptoris Mater seminarie van Berlijn was toen zo oud. Het plan kwam op bij deze seminaries om de priesters die eruit waren voort gekomen uit te nodigen voor een bedevaart naar het heilig Land. En zo gebeurde... Maar is het daar nu niet veel te warm? Niet warmer dan in Nederland!

Op Sacramentsdag was ik in de kathedraal voor de heilige Mis. Het herenkoor onder leiding van Rens Tienstra zong Gregoriaanse en meerstemmige gezangen, afgewisseld met volkszang. Titulair organist dr. Ton van Eck bespeelde vandaag met extra vuur de mooie orgels van de Sint Bavo.

Op 31 mei viert de kerk het feest van het bezoek van Maria aan Elizabeth (Maria Visitatie). In het derde filmpje dat voor Katholiek leven met mij is opgenomen vertel ik over dit feest bij het Maria-altaar in de Kathedrale basiliek van Sint Bavo.

Pastoor Jan van der Linden is geboren in 1931 en bijna 87 jaar; hij is heel actief met assistenties in parochies en bijbelgroepen en maakt deel uit van het team van de Alpha-cursus bij de Apostelkerk in Beverwijk, die al vele jaren met succes door pastoor Henk Niesten wordt geleid. Pastoor Van der Linden heeft een boek geschreven: ‘Spreekt God nog tot ons?’ Een inleiding met bij ieder hoofdstuk gespreksvragen over heel het Oude Testament.

De Paaswake is een prachtige liturgische viering die je helemaal meeneemt in de betekenis van het Paasfeest: dat de Heer verrezen is, dat Hij het licht is dat de duisternis verjaagt en dat heel het Oude testament naar Hem uitziet. In de kathedrale basiliek van sint Bavo heb ik de Paaswake gevierd, een drukbezochte en goedverzorgde viering.

Vrijdag 23 maart vond aan de Tilburg University de oratie plaats waarmee Archibald van Wieringen, priester van het bisdom Haarlem-Amsterdam, het ambt van hoogleraar in het Oude Testament aanvaardde aan de Tilburg School of Theology (TST).

Zondag 4 februari was de gezinsviering in de kathedraal. Het verzoek was gekomen om een keer te vertellen wat mijter en staf te betekenen hebben. Tja, in een kathedraal word je daar tenslotte nogal eens mee geconfronteerd.

Op het hoogfeest van Sint Willibrord, 7 november, vond in het grootseminarie Rolduc in Kerkrade, een theologisch symposium plaats voor alle theologiestudenten aan katholieke dagopleidingen. Bijna alle priesterstudenten waren er aanwezig. Nuntius Aldo Cavalli was er voor de heilige Mis.

Op de octaafdag van het hoogfeest van Maria tenhemelopneming wordt de gedachtenis van Maria Koningin gevierd. Deze gedenkdag is door paus Pius XII ingesteld in 1954, al had die toen nog een andere plaats in de liturgische kalender.

Bergen beklimmen, ook Jezus was daar goed in. Bij de Gedaanteverandering van Jezus gebeurt dat bijvoorbeeld. Die wordt dit jaar op zondag gevierd, omdat die feestdag (6 augustus) op een zondag valt en het een Feest van de Heer is. Het is ook ons feest, want welke berg kiezen wij?

Op woensdag 22 maart was ik ’s avonds in de St. Dionysiusparochie in Heerhugowaard waar ik een lezing heb gehouden over het lijden, dat voor ons mensen ergens een ondoorgrondelijk mysterie blijft. Toch heb ik geprobeerd er iets over te zeggen.

Iedere zondagmiddag is er om 17.00 uur een Eucharistieviering in de Mozes- en Aäronkerk aan het Waterlooplein in Amsterdam. Daar is de gemeenschap van Sant’ Egidio gevestigd. Deze zondag werd in de hoofdstad de 49^e verjaardag van deze internationale beweging gevierd met een jongerendag.

Op het Hoogfeest van de Openbaring des Heren heb ik in de kathedraal de H. Mis mogen vieren met prachtige Gregoriaanse zang van het herenkoor. Daarmee is de kersttijd al weer bijna ten einde: op maandag 9 januari wordt het feest van de Doop van de Heer gevierd, daarna wordt alles weer "groen": de tijd door het jaar...

Op zondag 9 oktober (28e zondag door het jaar) heb ik deelgenomen aan de meerdaagse ziekenbedevaart uit de bisdommen Haarlem-Amsterdam en Utrecht in Banneux, de bedevaartplaats ter ere van Maria, Maagd der armen. Dit zijn mooie dagen waar de deelnemers echt van genieten.

Op zondag 14 augustus - 20 e zondag door het jaar C - was ik in Wormer voor de Eucharistieviering en de doop en het vormsel van een volwassene. In het evangelie stond dat Jezus geen vrede komt brengen maar verdeeldheid. Is Jezus, is de bijbel dan toch gewelddadig?

Paus Franciscus heeft in antwoord op een vraag over de mogelijkheid van vrouwelijke diakens gesproken. Het gebeurde tijdens een ontmoe­ting met hogere oversten en de vraag en het antwoord waren spontaan en informeel. De paus ging er uitgebreid op in ook omdat die vraag hem ooit nogal geïnteres­seerd had. Heeft de paus werkelijk een opening gegeven naar het vrouwelijk diakonaat?

Een priester of seminarist kan niet volstaan met het aan­vaarden van het celibaat als iets wat er nu een­maal bij hoort. Het is een levens­keuze die nauw samen­hangt met de betekenis van het priester­schap. De Kerk heeft de celibaats­ver­plich­ting van de priesters door de eeuwen heen bewaard.

Op 22 januari was er een inspiratiedag voor alle pastorale krachten in het kader van het jaar van barmhartigheid in het diocesaan centrum bij O.L. Vrouw ter Nood in Heiloo. De ruim vijftig deelnemers maakten een programma mee waarin plaats was voor het vieren van de Eucharistie, ontmoeting met elkaar, uitwisseling en een getuigenis van een echtpaar dat de bisschoppensynode over het gezin had meegemaakt en van twee broeders van een nieuwe gemeenschap die in het centrum van Brusselwerkzaam zijn.

In het kader van de herdenking van de 850e sterfdag van Sint Gerlach, de kluizenaar die leefde in een holle eik bij Houthem, heeft het kerkbestuur een gezichtsreconstructie van de heilige laten maken op basis van zijn schedel die al deze eeuwen in Houthem als relikwie wordt bewaard. Aan de reconstructie door een team van geleerden, is financieel bijgedragen onder meer door... de Rolling Stones! Hierover werd een symposium gehouden waarbij ik ook het eerste exemplaar van een nieuwe uitgave van de middeleeuwse levensbeschrijving van de heilige in ontvangst mocht nemen.

Op dinsdag 13 oktober vond in Utrecht de maandelijkse bisschoppenvergadering plaats. Na een lange dag van vergaderen over talrijke onderwerpen, vierden we gezamenlijk - zoals gebruikelijk - de vespers en de heilige Eucharistie. Bij die gelegenheid heb ik de onderstaande homilie gehouden.

Deze inleiding - oorspronkelijk gehouden tijdens een retraite voor priesters en diakens - gaat over de algemene roeping tot heiligheid, thema van het vijfde hoofdstuk van de dogmatische constitutie Lumen Gentium van het tweede Vaticaans concilie. Het gaat over een streven naar heiligheid dat aangepast moet zijn aan onze roeping in het leven. En wat is de beekenis van de drie evangelische raden?

Op vrijdag 29 mei was ik voor de heilige Eucharistie in het seminarie. Het evangelie van de dag was Mc. 11,11-25. Die dag waren ook de laatste colleges van dit studiejaar, volgende week beginnen de seminaristen met de studie en de tentamens. En zaterdag 30 mei worden de beide nieuwe priesters gewijd.

Bij zoveel dreiging van terreur, moeten wij spreken, mogen wij niet zwijgen. Tegen de duisternis in moeten we getuigen van het licht, juist nu! Fundamentalistische terreurgroepen verspreiden een beeld van christenen als ongelovigen, zonder waarden, zonder normen. Juist daarom moeten wij getuigen van wat werkelijk van waarde is, van het nieuwe leven en de verrezen Heer.

Op deze derde zondag van de veertigdagentijd wijst Jezus naar Zijn lichaam als de ware tempel. Dat lichaam van Christus zijn wij. Meer dan de tempel van steen tellen de geestelijke tempel en de levende stenen... Deze zondag bezocht ik de H. Maria Magdalena parochie in 't Kalf in Zaandam om er de heilige Eucharistie te vieren.

Op de tweede zondag van de veertigdagentijd was ik in de St. Bonifatiusparochie in Zaandam, omdat pastoor André Goedhart voor een operatie in het ziekenhuis verblijft. Het gaat hem gelukkig goed, nu moet hij revalideren. De gemeenschap kerkt op dit moment in een nabijgelegen protestantse kerk, omdat de eigen kerk niet bruikbaar is en nu in afwachting is van de restauratie van de vloer.

Het overkomt iedere mens: lijden behoort bij het leven en soms wordt het leven overheerst door dat lijden. Het is een grote beproeving, ook van het geloof van mensen. In het programma “Adieu God?” is regelmatig te horen dat mensen zijn “afgehaakt”, kerk en geloof vaarwel hebben gezegd omdat zij niet kunnen geloven dat er een (goede) God bestaat terwijl er zoveel lijden is. Sommigen van de mensen die daar werden geïnterviewd hadden zelf iets meegemaakt dat zij onbegrijpelijk vonden en onverteerbaar: waarom was hun dit overkomen als er een God bestaat?

Op zondag 4 januari, Openbaring des Heren, vond de eerste gezamenlijke Eucharistieviering voor de parochies van het Klaverblad plaats: Parochianen uit de beide Heemsteedse parochies, uit Vogelenzang en Bennebroek kwamen samen in de Sint Jozefkerk in Bennebroek, die dan ook helemaal vol zat. Pastor Rob Verhaegh, kapelaan in de regio, vierde zijn 65e verjaardag. Hij was er gelukkig weer bij...

Zaterdagavond 3 januari organiseerde de katholieke jongerengroep uit Lisse (RKJ) een Midwinterbarbecue onder het thema "Welcome to my crib", waarvoor jongeren van verschillende RKJ-groepen naar Lisse waren gekomen. Het werd natuurlijk een tamelijk frisse barbecue, maar het was erg gezellig en er was ook volop...

Op 21 november van dit jaar zal het vijfitg jaar geleden zijn dat het voornaamste document van het tweede Vaticaans concilie werd aangenomen en afgekondigd. De dogmatische constitutie over de Kerk, Lumen Gentium, heeft zeer veel bijgedragen aan een verdieping van de visie op de Kerk, een visie die nog steeds meer gestalte moet krijgen in het leven van de Kerk.

Voor het hoogfeest van de Openbaring des Heren (Drie Koningen in de volksmond) was ik in de parochies van Wieringen en Wieringermeer: op zaterdagavond in het intieme kerkje van Hippolytushoef waar het Oeverse koor zong (uit Den Oever dus) en zondag in Middenmeer waar het dames en herenkoor zong. Maar er is ook...

Maandagmorgen 2 december was voor de Nederlandse bisschoppen een bijzondere dag: na een ontmoeting op de Congregatie voor de clerus met de nieuwe prefect, aartsbisschop Beniamino Stella, volgde de audientie bij paus Franciscus. De paus trok anderhalf uur uit voor de bisschoppen om op een broederlijke en collegiale manier met hen in gesprek te gaan.

Zondag 3 maart was ik voor de heilige Mis in de Sint Pancratiuskerk van de Goede Herderparochie in Castricum. Het evangelie was Lucas 13,1-9. Aan het begin van de preek heb ik natuurlijk nog even stil gestaan bij het afscheid van paus Benedictus XVI en de voorbereidingen voor het conclaaf, waarvoor we bijzonder hebben gebeden.

Op de Tiltenberg, het grootseminarie in Vogelenzang, vond maandagavond 4 januari de aanstelling tot lector plaats van Andrea Geria en Mario Agius, beiden seminaristen van het Redemptoris Mater-seminarie. Op deze Willibrorddag - zoals de eerste maandag van de maand daar wordt genoemd - had tevoren de jaarlijkse St. Thomas van Aquino-lezing plaatsgevonden door prof. dr. Herwi Rikhof, in aanwezigheid van onder meer mgr. dr. G. de Korte, mgr. mr. T. Hoogenboom en de decaan van de Faculteit voor Katholieke Theologie (FKT), prof. dr. P. Jonkers.

Zondag 2 september werden in Laren twee prachtige beelden van Christus aan het kruis en van St. Jan de Doper onthuld en gezegend. Achter in de basiliek hangt de prachtige gekruisigde Christus van Daphne Du Barry. Het is een Christus waar de kracht van de verrijzenis en het verlangen de mensheid te hulp te komen al doorheen straalt. Voor de kerk staat St. Jan de Doper - eveneens van Daphne Du Barry -, op een hoge sokkel waardoor je hem al van verre ziet staan, krachtig, verwijzend naar Christus. Ik mocht deze prachtige beelden op uitnodiging van pastoor J. Vriend zegenen na de viering van de heilige Eucharistie.

Ieder mens heeft zijn eigen karakter. Er zijn mensen met een zonnig karakter en mensen die altijd een bui zien hangen; er zijn mensen die voortdurend open zijn voor een nieuwe uitdaging en mensen voor wie alles te veel is; er zijn mensen die erg met zichzelf bezig zijn en er zijn mensen die altijd voor anderen klaar staan; er zijn mensen die zelfs bij grote moeilijkheden een bijzondere kracht en opgewektheid uitstralen en er zijn mensen die altijd klagen, zuchten en mopperen.

Hieronder volgt de lezing die ik heb gehouden over de medewerking van Maria aan de verlossing en de betekenis van een mogelijk dogma waarin die medewerking onder woorden wordt gebracht onder de titels die daarvoor worden voorgesteld van "medeverlosseres, middelares en voorspreekster". De lezing vond plaats op de gebedsdag van de Vrouwe van alle volkeren waarvoor op het Pinksterfeest zo'n 900 mensen naar Amsterdam waren gekomen.

Misschien is wel de meest fundamentele ervaring van ons leven dat het ons gegeven moet worden. Er zijn tal van momenten waarop we dat bijzonder beleven.

Op zondag 22 april bezocht ik Banneux en Beauraing waar die dagen bedevaarten uit het bisdom Haarlem-Amsterdam naar O.L. Vrouw waren gepelgrimeerd. In Banneux vierde ik de H. Eucharistie met de pelgrims, in Beauraing heb ik het lof gecelebreerd met de ziekenzegen.

De Paaswake en de andere plechtigheden van de Goede Week mocht ik dit jaar in Duivendrecht vieren, waar op dit moment geen pastoor is. Binnenkort zullen er enkele priesters van het Gezelschap van het Goddelijk Woord (SVD) komen die de pastorale zorg op zich zullen nemen voor Duivendrecht en Amsterdam Zuid Oost. Voor de zomer worden de eerste paters daar verwacht.

Als we de heilige communie ontvangen, komt de Heer zelf bij ons. Een betere gast kun je niet op bezoek krijgen! Er zijn wellicht momenten in Uw leven geweest dat U dat heel sterk ervaren hebt: Hij is nu bij mij.

Gezondheid is voor ons allemaal belangrijk. Hoe vaak zeggen we niet tegen elkaar: “Als je maar gezondheid blijft”, of: “Ik wens je veel gezondheid, want dat is het belangrijkste”. En we hebben er met zijn allen veel voor over om gezond te blijven. We zien op tegen lijden en pijn en we willen die vermijden. Maar is gezondheid echt het allerbelangrijkste?